*Nga Ettore Sequi, diplomat italian, ish-kreu i delegacionit t BE-së në Shqipëri për tre vjet
Shpresa për një armëpushim midis Ukrainës dhe Rusisë në një afat të shkurtër ishte një iluzion i parashikueshëm. Konflikti nuk ka rrëshqitur drejt paqes, por drejt një faze më të ashpër, më të dhunshme dhe të përgjakshme. Lufta po bëhet kronike dhe po intensifikohet. Dritarja e shkurtër diplomatike e hapur midis majit dhe qershorit ka sjellë pak rezultate konkrete.
Moska, e paaftë të neutralizojë kapacitetin asimetrik ofensiv të Ukrainës, ka intensifikuar bombardimet e qyteteve. Kievi, në apnea ushtarake, nuk është në gjendje të ndalojë përparimin e ngadaltë rus.
Bisedimet në Stamboll kanë krijuar një distancë anësore midis palëve dhe kanë bërë të qarta dy probleme.
Së pari, për të dy pretendentët kostoja e negociatave në bazë të kërkesave të armikut është ende më e lartë se kostoja politike e vazhdimit të luftës.
Së dyti, asnjëri nuk i ka përcaktuar realisht objektivat e tyre të luftës. Dështimi i përpjekjes për armëpushim nuk e ka ngrirë konfliktin: e ka rinisur atë. Njerëzit po luftojnë më shumë, me më shumë bindje dhe me më pak kufizime politike.
Faza e “luftës së përhershme me intensitet të ulët diplomatik, por intensitet të lartë ushtarak” ka filluar kështu. Lufta është bërë tryeza e vërtetë e negociatave. Diplomacia mbetet në anë të rrugës.
Armëpushimi i dështuar ka forcuar bindjen në të dy kryeqytetet se tani është çështje fitimi i pozicionit, tokës dhe fuqisë negociuese me armë.
Moska synon të sigurojë kontrollin mbi katër rajonet e aneksuara, ende vetëm pjesërisht të pushtuara. Për Putinin, këto territore – së bashku me Krimenë – tani janë një pjesë integrale e legjitimitetit të brendshëm të pushtetit rus. Humbja e tyre do të hapte një çarje në regjim. Dhe në Rusi, regjimi dhe shteti kanë tendencë të përkojnë.
Për këtë arsye, Putini nuk mund të tërhiqet dhe po përgatit një ofensivë të re verore, të nevojshme për të negociuar vetëm nga një pozicion force.
Moska po lëviz gjithashtu në nivelin diplomatik. Po e mban hapur kanalin me Trumpin, duke u përpjekur të ndajë Perëndimin dhe duke përdorur konfliktin si një mjet për të ushtruar presion mbi dosjet strategjike globale: Iranin, energjinë, Arktikun, sigurinë.
Putin e ka kuptuar se për Trump-in, Kievi është vetëm një gur shahu në një lojë më të madhe ruso-amerikane. Rreziku për Ukrainën nuk është më vetëm ushtarak. Është politik. Rreziku i vërtetë është se Kievi do të shihet gjithnjë e më shumë si një problem, jo si një kauzë që duhet mbrojtur.
Moska e di këtë dhe është e bindur në “lodhjen strategjike” të Perëndimit dhe në rënien progresive të rezistencës ukrainase. Qëllimi është të provokohet një çarje psikologjike në opinionin publik ukrainas dhe perëndimor: të nxirret një narrativë sipas së cilës rezistenca “nuk ia vlen më”, se një kompromis, madje edhe në një nivel të ulët, është i pashmangshëm.
Në këtë kuptim, lufta ruse është ushtarake në mjetet e saj, por “psikopolitike” në qëllimet e saj. Mungesa e një linje koherente amerikane përforcon llogaritjen e saj.
Trump lëviz midis kërcënimeve të paqarta dhe sinjaleve konfuze. Kur thotë se “Rusia dhe Ukraina do të duhet të luftojnë edhe pak”, ai nuk po nis vetëm një provokim: ai po përshkruan një qasje cinike në të cilën lufta menaxhohet, jo ndalet.
Trump po kërkon gjithashtu një pretekst retorik për të mbuluar dështimin e premtimit të tij për t’i dhënë fund konfliktit shpejt.
Në mungesë të një linje koherente nga Shtetet e Bashkuara, boshllëku strategjik po e mbingarkon Evropën. Kriza e vendos kontinentin në një udhëkryq: të pranojë mungesën e rëndësisë ose të marrë përgjegjësinë për parandalimin.
Asnjëra mundësi nuk është pa dhimbje. Por Ukraina tani është vendi ku matet nëse Evropa synon të jetë një entitet gjeopolitik apo thjesht një hapësirë për ndërhyrje midis interesave të tjera.
Ukraina do të jetë teatri në të cilin rivizatohet hierarkia e sigurisë ndërkombëtare. Shtetet e Bashkuara nuk mund ta përmbajnë njëkohësisht Rusinë në Evropë, Iranin në Lindjen e Mesme dhe Kinën në Azi. Për këtë arsye ata rihapin kanalet me Teheranin, duke sfiduar Izraelin dhe kërkojnë një marrëveshje me Moskën: jo për të çmontuar boshtin sino-rus, por për të provuar ta fragmentojnë atë, ta bëjnë atë më pak sinergjik, më të prekshëm.
Në këtë skemë, Kievi bëhet një kapitull i nënshtruar në një konkurrencë globale që tani ka epiqendra të tjera.
Trump e ka legjitimuar idenë se mund të luftojmë pak më gjatë para se të negociojmë. Putini e ka ndërtuar të gjithë strategjinë e tij mbi pritjen, mbi rraskapitjen dhe mbi një paqe të imponuar sipas kushteve të tij. Dhe ai po përgatitet për një ofensivë të re për t’u ulur në tryezën e negociatave të vërteta me armën në tavolinë.
Evropa, nëse nuk i adreson me vendosmëri dobësitë dhe fragmentimet e saj, do të zbulojë shumë vonë se është objekti, dhe jo subjekti, i hartës së re të pushtetit.
Ukraina është sot vija e përçarjes mbi të cilën po luhet e ardhmja e Perëndimit.
*Për La Stampa
