Takimi i 10-të i Iniciativës së Tre Deteve filloi të hënën në Varshavë, ndërsa seanca kryesore plenare me krerët e shteteve dhe qeverive do të mbahet në Kështjellën Mbretërore në kryeqytetin polak këtë të martë. Sipas zëdhënëses së presidentit, Diana Głownia, në samit do të marrin pjesë gjithsej 23 delegacione, përfshirë 12 presidentë. Samiti do të përfshijë gjithashtu përfaqësues nga SHBA-ja, Japonia dhe vende të tjera jo-evropiane, përfshirë shtetet arabe.
Themeluar me inisiativën e Presidentit polak dhe Presidentes kroate, iniciativa e Tre Deteve është një partneritet ekonomik midis vendeve kryesisht ish-komuniste që synon të zhvillojë tre sektorë kryesorë: transportin, energjinë dhe teknologjinë
Iniciativa e Tre Deteve njihet edhe si Iniciativa e Balltikut, Adriatikut dhe Detit të Zi, ose thjesht Tre Detet – një iniciativë ndërkombëtare ekonomike dhe infrastrukturore që bashkon 12 vende të BE-së të vendosura pranë Deteve Baltik, të Zi dhe Adriatik – Austria, Bullgaria, Kroacia, Republika Çeke, Estonia, Hungaria, Letonia, Lituania, Polonia, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia
Iniciativa fillimisht bashkoi 12 shtete anëtare të BE-së: Austria, Bullgaria, Kroacia, Republika Çeke, Estonia, Hungaria, Letonia, Lituania, Polonia, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia.
Në vitin 2023, grupi u zgjerua për të përfshirë Greqinë dhe tani ka 13 vende pjesëmarrëse dhe dy vende pjesëmarrëse të asociuara – Ukrainën dhe Moldavinë. Partnerët strategjikë të Iniciativës së Tre Deteve janë Shtetet e Bashkuara, Japonia, Komisioni Evropian dhe Gjermania.
Iniciativa e Tre Deteve, do të zgjerohet këtë të martë duke përfshirë Malin e Zi dhe Shqipërinë, ndërsa Turqia dhe Spanja do të jenë partnerë strategjikë, ka njoftuar Presidenti polak Andrzej Duda.
Në fjalën e tij të hapjes, Presidenti polak Andrzej Duda theksoi se,”Samiti i këtij viti është veçanërisht i rëndësishëm për shkak të situatës aktuale gjeopolitike dhe luftës që po zhvillohet përtej kufirit lindor të Polonisë”.
Aktualisht, lista e projekteve prioritare të Tre Deteve përfshin 143 iniciativa. Ndër më të rëndësishmet për Poloninë janë: ndërlidhësit e gazit me Lituaninë dhe Sllovakinë, autostrada Via Carpatia, korridori hekurudhor i rrjetit kryesor TEN-T Baltik-Adriatik dhe Rail-2-Sea – një lidhje hekurudhore midis porteve të Gdańsk dhe Konstancës.
Iniciativa e Tre Deteve është një platformë për bashkëpunim midis presidentëve të disa vendeve të vendosura midis Deteve Adriatik, Baltik dhe Deteve të Zi. Qëllimi i tij është të forcojë kohezionin e Bashkimit Evropian duke forcuar bashkëpunimin infrastrukturor, energjetik dhe ekonomik të vendeve të Evropës Qendrore.
“Nuk ka dyshim se Iniciativa e Tre Deteve është bërë platforma më e rëndësishme për bashkëpunim rajonal në pjesën tonë të Evropës dhe, besoj, në Bashkimin Evropian. Ne jemi forca lëvizëse e ekonomisë evropiane dhe një destinacion shumë tërheqës për investime në këto kohë sfiduese”, tha zyra presidenciale në një deklaratë.
Sipas Dudës, rajoni i Tre Deteve tani është shtëpia e 120 milionë njerëzve dhe tregon një dinamikë të lartë të rritjes ekonomike.
“Sot, Rajoni i Tre Deteve është një nga rajonet me rritjen më të shpejtë në botë, me një rritje të parashikuar të PBB-së prej 35% deri në vitin 2030. Ky bashkëpunim po krijon rrugë strategjike transporti si Via Baltica, Rail Baltica ose Via Carpatia – korridore që lidhin Evropën Qendrore me pjesën tjetër të kontinentit dhe një portë hyrëse për investime nga Lindja e Mesme dhe Afrika”, tha Duda.
Ukraina dhe Moldavia janë anëtarë të asociuar. Partnerët strategjikë të iniciativës janë Shtetet e Bashkuara, Japonia, Gjermania dhe Komisioni Evropian. Iniciativa synon të nxisë dialogun rajonal mbi çështje të ndryshme.
