Është tipike për Trump që fjalimet dhe sjellja e tij tërheqin më shumë vëmendje sesa politikat apo programi i tij. Për shembull, ndërsa ka shumë amerikanë që pajtohen se shpenzimet qeveritare janë një problem që duhet rregulluar, shumica e amerikanëve janë të befasuar nga mënyra se si Trump po e trajton USAID-in ose mënyra se si ai po pushon në masë nëpunësit civilë.
Kështu, bota u befasua këtë javë nga mënyra se si Trump njoftoi fillimin e bisedimeve për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Dhe megjithëse forma e zgjedhur e Trump ishte e pasaktë sepse ai injoroi kryesisht Ukrainën dhe aleatët e tij evropianë, thelbi i vendimit të tij është i saktë. Në historinë e njerëzimit, shumica e luftërave të armatosura kanë përfunduar në tryezën e bisedimeve dhe jo në fushën e betejës. Ish-presidenti Biden ra dakord se negociatat janë të pashmangshme. Edhe vetë Ukraina dhe Rusia janë dakord, prandaj u përpoqën në pranverën e vitit 2022 t’i jepnin fund luftimeve përmes negociatave sekrete diplomatike në Stamboll.
Dhe veçanërisht sot, situata në terren dikton një kurs të tillë politik. Luftimet kanë arritur në një pikë ngërçi ushtarak ku asnjëra palë nuk është në gjendje të mposht ushtarakisht tjetrën dhe konflikti çdo ditë e më shumë ngjan me skenat nga Linja Hindenburg. Një studim nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare që shqyrtoi të gjitha konfliktet e armatosura nga viti 1946 deri në vitin 2021 arriti në përfundimin se konfliktet që nuk përfundojnë brenda vitit të parë të luftimeve kanë tendencë të zgjasin më shumë se një dekadë. Kjo nuk është në interesin e asnjërës palë të përfshirë në konflikt.
Zgjatja e mëtejshme e konfliktit ushtarak, i cili nuk mund të prodhojë një epilog ushtarak vendimtar, do të dëmtojë interesat e Ukrainës dhe aleatëve të saj. Forcat ukrainase kanë humbur mbi 100 ushtarë, ndërsa zgjerimi i rekrutimit ushtarak kërcënon kohezionin social dhe politik të Ukrainës. Ekonomia e Ukrainës është pothuajse përgjysmuar, ndërsa Rusia vazhdon të bombardojë infrastrukturën kritike. Gati dhjetë milionë qytetarë ukrainas janë larguar tashmë nga vendi, ndërsa Ukraina mbetet pothuajse tërësisht e varur nga mbështetja ekonomike perëndimore. Vazhdimi i luftës dëmton edhe interesat e aleatëve të Ukrainës.
Vendet e NATO-s nuk mund të injorojnë rrezikun e një konflikti të lokalizuar që të përshkallëzohet në një konfrontim të armatosur midis NATO-s dhe Rusisë. Mbështetja e tyre e palëkundur nuk mund të merret si e mirëqenë, pasi zhvillimet e paparashikueshme në Lindjen e Mesme ose Tajvan rrezikojnë të tërheqin vëmendjen dhe mbështetjen ndërkombëtare për Ukrainën siç e pamë pas sulmit të 7 tetorit ndaj Izraelit. Konflikti ka shkaktuar gjithashtu një dëm të rëndë në ekonominë globale duke ndërprerë zinxhirët e furnizimit dhe duke rritur çmimet e energjisë dhe ushqimeve pothuajse kudo. OECD ka vlerësuar se konflikti i ka kushtuar ekonomisë globale rreth 3 trilion dollarë në vit. E gjithë kjo ka nxitur trazira sociale dhe polarizimin politik në të gjithë Perëndimin dhe ka bërë presion shtesë mbi strukturat tashmë të brishta të rendit ndërkombëtar perëndimor.
Ukraina ka bërë një rrugë të gjatë. Ajo ka gjunjëzuar fuqinë e dytë më të madhe ushtarake në botë dhe i ka dëshmuar botës se është një lojtar kyç në peizazhin e sigurisë evropiane. Tani është koha për të rimarrë veten. Deri më tani, Ukraina ka luftuar për të rifituar nga Rusia 20% të territorit të saj që nuk mund ta kontrollojë, tani është koha të kujdesemi për 80% të territorit që ajo kontrollon. Dhe në këtë sfond, administrata Trump ka një detyrim të paraqesë një vizion për t’i dhënë fund konfliktit dhe për të ndihmuar Ukrainën të rindërtohet.
Këtij vizioni të paraqitur këtë javë nga Presidenti Trump dhe administrata e tij, sigurisht i mungonte stili dhe eleganca, por në thelb elementët kryesorë të tij ishin në harmoni me interesat afatgjata të Ukrainës dhe aleatëve të saj perëndimorë: (1) Mbështetja për një Ukrainë të pavarur dhe sovrane, por pa një pjesë të territoreve që janë nën kontrollin rus, (2) Garancitë e sigurisë për Ukrainën, por Ukraina nuk do të jetë pjesë e tokës amerikane ose e NATO-s.
Ky vizion i administratës Trump u prit me kritika të menjëhershme nga një pjesë e diskursit publik ndërkombëtar. Disa shkuan aq larg sa e konsideruan një tradhti të Ukrainës. Kjo dukej e ekzagjeruar. Në thelb, vizioni i administratës Trump nuk përbën një ndryshim kursi nga administrata e Biden. Më shumë se një ndryshim kursi, duhet parë si një ndryshim ritmi. Dhe në këtë drejtim, tre elementët e propozuar nga administrata Trump nuk janë risi, por thjesht njohje e realitetit në terren. Së pari, marrëveshja e përkohshme e Ukrainës për një armëpushim përgjatë vijës së frontit nuk do të thotë se Ukraina njeh sovranitetin e Rusisë mbi territoret e saj. Historia është e mbushur me shembuj ku shtetet kanë rifituar sovranitetin mbi territoret e tyre me kalimin e kohës.
Së dyti, askush nuk e ka garantuar kurrë anëtarësimin e Ukrainës në NATO. Rrjedhimisht, administrata Trump thjesht ka rikonfirmuar diçka që është një praktikë e vendosur. Nga ana tjetër, Trump ka premtuar garanci sigurie për Ukrainën që në thelb do ta armatosin Ukrainën “deri në dhëmbë” në mënyrë që të parandalojë çdo sulm të ardhshëm rus. Dhe së fundi, Ukraina ka dëshmuar se nuk ka nevojë për ushtarë amerikanë apo evropianë. Ajo ka nevojë për mbështetje politike, ekonomike dhe ushtarake që do ta lejojë atë të zmbrapsë vetë çdo agresion të mundshëm të ardhshëm rus. Dhe kjo na sjell në përfundimin kryesor.
SHBA-ja dhe të gjithë aleatët e saj mund të diskutojnë, propozojnë dhe iniciojnë çdo marrëveshje për Ukrainën, por në fund vetëm Ukraina mund të vendosë se kur do ta ndërpresë rezistencën e saj. Është ai që e ka udhëhequr dhe fituar këtë luftë deri tani. Ajo gjithashtu do t’i japë fund. nga: Demush Shasha
