Më 4 shtator 2025, Departamenti i Thesarit i Shteteve të Bashkuara vendosi të përfshijë në listën e entiteteve të sanksionuara tre organizata palestineze për të drejtat e njeriut: Al-Haq, Palestinian Centre for Human Rights dhe Al Mezan Center for Human Rights.
Sipas SHBA-ve, këto organizata kanë bashkëpunuar me Gjykatën Penale Ndërkombëtare (GJPN) në hetimet që synojnë qytetarë izraelitë veprim që administrata amerikane e konsideron si “politizim të padrejtë të drejtësisë ndërkombëtare”.
Sanksionet bazohen në një urdhër ekzekutiv të nënshkruar gjatë presidencës Trump, i cili lejon penalizimin e organizatave që bashkëpunojnë me hetime ndaj aleatëve të SHBA-së.
Në praktikë, këto masa përfshijnë ngrirjen e aseteve dhe ndalimin e çdo transaksioni financiar përmes sistemit bankar amerikan. Vendimi ka shkaktuar kritika të shumta nga organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, përfshirë Amnesty International dhe Human Rights Watch, të cilat e kanë cilësuar këtë si një goditje ndaj shoqërisë civile palestineze dhe përpjekjeve për drejtësi ndërkombëtare.
Kush është Al-Haq?
Al-Haq, e themeluar në vitin 1979 nga juristë palestinezë, është një ndër organizatat më të hershme dhe më të respektuara në territoret palestineze. Ajo dokumenton shkeljet e të drejtave të njeriut dhe të së drejtës ndërkombëtare humanitare nga të gjitha palët përfshirë Izraelin, Autoritetin Palestinez dhe Hamasin.
Raportet e saj janë përdorur nga OKB, misione ndërkombëtare dhe gjykata. Prej vitit 2006 drejtohet nga Shawan Jabarin, një aktivist dhe jurist me ndikim, që është një nga figurat më të njohura në mbrojtjen e të drejtave të palestinezëve.
Organizata është vlerësuar ndërkombëtarisht për punën e saj, por ka qenë edhe objekt i fushatave për delegjitimim. Në vitin 2021, Izraeli e shpalli Al-Haq-un organizatë terroriste, por kjo akuzë është refuzuar nga OKB-ja, BE-ja dhe shumë shtete perëndimore.
Shawan Jabarin: Paqja s’vjen pa drejtësi
Në një intervistë pas shpalljes së sanksioneve, Jabarin i cilësoi këto masa si përpjekje për të heshtur ata që dokumentojnë krime dhe kërkojnë drejtësi. Ai theksoi se puna e Al-Haq-ut është ligjore, jo politike, dhe se dokumentimi i shkeljeve është një detyrim moral dhe ligjor ndaj viktimave.
Ai kritikoi planet e fundit amerikane për paqen në rajon, duke i quajtur të njëanshme dhe të shkëputura nga parimet e drejtësisë dhe të drejtës ndërkombëtare.
“Nuk mund të ketë paqe pa përfshirjen e palestinezëve, pa ndalimin e okupimit dhe pa ndëshkimin e krimeve të kryera nga Izraeli. Ata që janë bashkëfajtorë në vuajtjet tona nuk mund të jenë ndërmjetës të paqes.”
Kritika ndaj udhëheqjes palestineze dhe përjashtimit të Barghoutit
Jabarin kritikoi ashpër edhe udhëheqësit palestinezë, përfshirë presidentin Mahmoud Abbas, për mungesën e reformave dhe për përjashtimin e figurave të rëndësishme si Marwan Barghouti nga negociatat dhe proceset zgjedhore.
“Ata nuk duan të shohin udhëheqës të vërtetë të lirë. Nuk duan që populli të ketë të drejtën të zgjedhë përfaqësuesit e vet.”
Sipas tij, Barghouti përfaqëson shpresën për ringjalljen e shoqërisë palestineze dhe ka potencial për të bashkuar popullin.
“Plani i ri është vazhdim i politikave të dështuara”
Jabarin thekson se plani i fundit i SHBA-ve është në vazhdën e politikave të mëparshme, përfshirë “Marrëveshjen e Shekullit” të administratës Trump, e cila sipas tij, mbështeste krimet e Izraelit dhe anashkalonte të drejtën ndërkombëtare.
“Të gjithë këto plane kanë dështuar sepse kanë injoruar të drejtën ndërkombëtare dhe të drejtat legjitime të popullit palestinez.”
Ai përmendi gjithashtu se që nga Deklarata Balfour e vitit 1917, zgjidhjet e imponuara nga jashtë nuk kanë sjellë paqe, sepse nuk kanë trajtuar shkaqet rrënjësore të konfliktit: kolonializmin, okupimin dhe aparteidin izraelit.
Gjendja në burgjet izraelite: Më keq se kurrë
Situata në burgjet izraelite, sipas Jabarinit, është më e rënda që është parë ndonjëherë: tortura, mungesë ushqimi dhe vrasje të të burgosurve palestinezë janë bërë të zakonshme. Ai e përshkroi këtë si një shenjë të dobësisë, jo të forcës, nga ana e Izraelit.
Sfida më e madhe: Ruajtja e shpresës te të rinjtë
Në përfundim, Jabarin thekson se sfida më e madhe për shoqërinë palestineze sot është ruajtja e shpresës, veçanërisht te brezi i ri. Ai bën thirrje për përdorimin e mjeteve paqësore dhe mbështetjen te ligji ndërkombëtar si mënyra e vetme për të kërkuar të drejtat dhe për t’u përballur me padrejtësinë.
“Bota na jep mesazhin se jemi të dobët dhe se askush nuk do t’i respektojë të drejtat tona. Ne duhet ta kundërshtojmë këtë mesazh duke vazhduar të kërkojmë drejtësi dhe dinjitet.”
