Asnjë votë për të majtën!”, thirrja e Bruno Retailleau, kryetarit të partisë konservatore franceze Les Républicains (LR), ndihmoi që një kandidat i aleancës së lidhur me të djathtën ekstreme të Marine Le Pen, Rassemblement National (RN), të fitonte bindshëm balotazhin në një zgjedhje të pjesshme në jugperëndim të Francës muajin e kaluar, pasi kandidati i qendrës së djathtë u eliminua në raundin e parë.
Ky episod u konsiderua një shenjë e qartë se, pavarësisht mohimeve të shpeshta, trashëgimtarët tashmë të dobësuar të lëvizjes konservatore të Charles de Gaulle po i afrohen gjithnjë e më shumë një “unie të së djathtës”, një aleancë e diskutueshme që mund të çojë Marine Le Pen ose protežhin e saj, Jordan Bardella, në pallatin Élysée në vitin 2027.
Tabuja për çdo bashkëpunim me të djathtën ekstreme, e artikuluar dikur nga presidenti gaullist Jacques Chirac, kur Jean-Marie Le Pen arriti për herë të parë në balotazh në zgjedhjet presidenciale të vitit 2002, duket se ka rënë. Po zhduket gjithashtu edhe “fronti republikan”, një bashkim i forcave nga qendra e djathtë deri te centristët e presidentit Emmanuel Macron dhe e majta radikale France Unboëed (LFI), i cili vetëm një vit më parë pengoi fitoren totale të ekstremit të djathtë në zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Sipas atij pakti informal, partitë e asaj që quhej “harku republikan” tërhiqnin kandidatët e tyre në favor të atij më të pozicionuar për të mposhtur RN-në në raundin e dytë.
Rezultati ishte një parlament i bllokuar në tri kampe, me qeveri të dobëta e jetëshkurtra, çka ka gërryer besimin publik tek partitë tradicionale dhe ka rritur mbështetjen për RN-në. Çdo javë shfaqen sinjale të reja se barriera mes qendrës së djathtë dhe së djathtës ekstreme po shpërbëhet, teksa Les Républicains luftojnë për mbijetesë përballë rritjes së ndjeshme të votave për RN-në nacionaliste, ksenofobe dhe euroskeptike.
Sipas sondazheve të fundit, RN gëzon 35% ose më shumë mbështetje, si me Le Pen, e cila aktualisht nuk mund të kandidojë për shkak të një dënimi për përvetësim fondesh të BE-së që ajo e ka apeluar, ashtu edhe me Bardella, 30-vjeçarin që drejton partinë. Ndërkohë, asnjë nga kandidatët e mundshëm të LR nuk arrin as 10%, dhe mbështetja për kandidatët centristë është gjithashtu në rënie.
Brenda LR-së vazhdon lufta për pushtet mes Retailleau, i cili deri pak javë më parë shërbente si ministër i brendshëm, dhe Laurent Ëauquiez, kreut të grupit parlamentar të partisë. Të tjerë pretendentë gaullistë, përfshirë figurën e njohur veriore Xavier Bertrand, janë në garë për kandidaturën presidenciale. Bertrand është një nga të paktët që kundërshton çdo marrëveshje me të djathtën ekstreme, por kjo linjë ka pak ndikim tek deputetët e LR-së që përpiqen të ruajnë mandatet e tyre dhe që shohin si të pashmangshme një pakt mosagresioni me partinë e Le Pen-it.
Një grup deputetësh të LR-së, i udhëhequr nga ish-kryetari Éric Ciotti, tashmë është shkëputur dhe ka bërë një marrëveshje të tillë. Presioni për një “bashkim të së djathtës” po rritet, i amplifikuar edhe nga mediat e fuqishme të djathta të miliarderëve Vincent Bolloré dhe Pierre-Édouard Stérin.
Udhëheqësit e LR-së janë duke e ashpërsuar diskursin për emigracionin, duke u rreshtuar gjithnjë e më shumë pranë qëndrimeve të RN-së. Si ministër i brendshëm, Retailleau vështirësoi kushtet për marrjen e shtetësisë franceze. Aktualisht, fëmijët e emigrantëve të lindur në Francë marrin automatikisht shtetësinë në moshën 13-vjeçare, nëse kanë banuar në vend për të paktën pesë vite.
Qasjet e afruara me të djathtën ekstreme shtohen. Së fundmi, Ëauquiez u takua me Éric Zemmour, figurë radikale anti-islamike në të djathtën e Le Pen, për të diskutuar idenë e mbajtjes së një primareje presidenciale të përbashkët që do të përfshinte të gjithë kandidatët nga qendra e djathtë deri te e djathta ekstreme. Megjithatë, RN nuk ka interes për një garë të tillë, pasi kandidati i saj kryeson bindshëm sondazhet.
Problemi për Les Républicains është se, përveç një mrekullie elektorale, një “union i së djathtës” ka gjasa t’i hapë rrugën ardhjes në pushtet të së djathtës së fortë. Siç thoshte shpesh Jean-Marie Le Pen, “votuesit preferojnë origjinalin, jo kopjen”. Kjo nënkupton se LR rrezikon të përfundojë si partner i vogël në një qeveri të dominuar nga RN ashtu si Forza Italia në administratën e Giorgia Melonit në Itali, ose si forcë mbështetëse nga jashtë.
Ndërkohë në Parlamentin Evropian, LR po afrohet gjithashtu me të djathtën ekstreme. Kreu i grupit të saj, François-Xavier Bellamy, votoi pro një mocioni të RN-së për censurë ndaj presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, lidhur me mbështetjen e saj për një marrëveshje tregtare të BE-së me vendet e Amerikës së Jugut. LR votoi gjithashtu bashkë me të djathtën ekstreme kundër objektivave ambicioze të BE-së për reduktimin e emetimeve deri në vitin 2040, duke reflektuar një afrim në skepticizmin ndaj politikave mjedisore.
Udhëheqësit e LR-së deklarojnë se kërkojnë votuesit e Le Pen-it, jo aleancë me drejtuesit e RN-së. Por me zgjedhjet bashkiake të marsit në horizont, dhe me frikën e humbjes së bashkive që ende kontrollojnë, gjasat janë që LR të kërkojë marrëveshje lokale me RN-në edhe nëse kjo çon në rritjen e numrit të kryebashkiakëve dhe këshilltarëve lokalë të ekstremit të djathtë.
Nëse Les Républicains bëhen nxitës të marrjes së pushtetit nga e djathta e fortë, me politika që kufizojnë të drejtat e shtetësisë dhe të mirëqenies dhe e çojnë Francën drejt përplasjes me BE-në, kjo jo vetëm do të kërcënonte ekzistencën e partisë, por do të shënonte edhe fundin e trashëgimisë gaulliste në politikën franceze, duke e kompromentuar moralishte partinë.
